Egipt Starożytny - II Dynastia


	II dynastia 2860 - 2727 ( This )
Manethon twierdził, że II dynastia składała się z dziewięciu władców, rządzących łącznie przez 302 lata, jednak trudno pogodzić tę opinię z zachowanymi zabytkami archeologicznymi oraz źródłami pisanymi. Dokładna lista królów tej dynastii jest niemożliwa do ustalenia przy dzisiejszym stanie wiedzy. Dwaj władcy, Hotepsechemui i Chasechemui to najlepiej znane postacie tego okresu. Peribsen-Sechemib był, być może, pierwszym w dziejach reformatorem religijnym. Generalnie okres II dynastii jest nam mało znany i ciągle jeszcze badacze poruszają się bardziej w sferze przypuszczeń i domniemań niż faktów historycznych. Sądzi się, że pomiędzy powszechnie uważanym za pierwszego władcę tej dynastii królem Hotepsechemui a ostatnim faraonem dynastii poprzedniej należy umieścić efemerycznych władców Ba i Sneferka. Jest to jednak nieco problematyczne ponieważ część badaczy (N.Swelim) utożsamia króla Ba z władcą III dynastii, królem Sechemchetem. Transkrypcja królewskiej tytulatury będzie poprawnie widziana po pobraniu i zainstalowaniu czcionki glyphtrl.ttf .

2860 - 2837
2850-2820 (Redford)
2828-2800 (von Beckerath)
2793-2765 (Malek)

Hotepsechemui

Hr Htp-sxm.wi
Htp-nbti
... ...
... ...
b(w)DA(?)w _(Aby.9) , bAw-nTr _(Sak.3) , bAw-[nTr] _(Tur.2.19) , Boethos _(Man)

(imię horusowe)		Hr Htp-sxm.wi Horus Hotepsechemui (Jego Moc Raduje)
(imię Nebti)		Htp nb.ti Hotep Nebti (Obie Boginie Są Uradowane)
Tablica z Abydos (Nomen)		bDAw Bedżau
Tablica z Sakkara (Nomen)		bA.w nTr Bau-neczer (Boskie Siły)
Papirus z Turynu (Nomen)		bA.w nTr Bau-neczer (Boskie Siły)
(Nomen)		bDAtAw Bedżatau

Dojście króla do władzy mogło być poprzedzone jakimiś wewnętrznymi problemami występującymi po śmierci Kaa, ostatniego króla I dynastii. Wg Kaplony'ego II dynastia mogła pochodzić ze wschodniej Delty, za czym przemawia kilka przesłanek. Na Kamieniu z Palermo nie zachowała się informacja o latach panowania Hotepsechemui. Papirus Turyński podaje 95 lat. Sądzi się, że Hotepsechemui został pozbawiony władzy w wyniku zamachu przeprowadzonego przez własnego brata. Zdaniem W.Helck'a Bedżau był władcą I dynastii, o czym świadczy zarówno Tablica z Abydos jak i tzw. paletka z Gizy, byłby on wówczas Boethosem z przekazu Manethona i panowałby 39 lat. Miejsce pochówku - grób galeriowy B odkryty w południowej Sakkarze pod rampą prowadzącą do komory grobowej Unisa.


Kamienna waza z serechem Hotepsechemui . National Archaeological Museum (Francja)	Kościany cylinder z serechem Hotepsechemui. Brooklyn Museum.

2837 - 2827
2820-2790 (Redford)
2800-2785 (von Beckerath)
2765-2750 (Malek)

Reneb ( Nebre )

Hr nb-ra
... ...
... ...
... ...
nbw-nfr , kA-kAw _{(Aby.10,
Sak.4)} , [kA]-kA[w] _(Tur.2.20) , Kajechos _(Man)

Król, którego imię znamy dzięki licznym pieczęciom znalezionym w Sakkara i steli pochodzącej z Abydos. Wzmiankowany jest też na listach królewskich z Abydos i Sakkary, również na Papirusie Turyńskim i u Manethona. Nieliczne hipotezy (P.Munro) mówią że grób galeriowy B w południowej Sakkarze należał właśnie do Nebre, nie zaś do Hotepsechemui.

Granitowa stela Nebre. Metropolitan Museum of Art, New York.

2827 - 2783
2790-2754 (Redford)
2785-2742 (von Beckerath)
2750-2707 (Malek)
2700-2660 (Hornung, Krauss, Warburton)

Nineczer

Hr ni-nTr
ni-nTr-nbti
rn-nbw
... ...
bA-n-nTr _(Aby.11) , bA-nTrw _(Sak.5) , [bA]-n-nTr _(Tur.2.21) , Binothris _(Man)

(imię horusowe)		Hr n(i)-nTr Horus Nineczer (Ten Który Podobny Jest Bogom)
(imię Nebti)		nb.ti n(i)-nTr Nebti Nineczer (Nebti Ten Który Podobny Jest Bogom)
(imię Nebti)		nb.ti... Nebti ?
(imię Złotego Horusa)		rn-nbw Ren Nebu
Tablica z Abydos (Nomen)		bA n nTr Banneczer (Boski Baran)
Tablica z Sakkara (Nomen)		bA nTrw Baneczeru (Boskość Duszy Ba)
Papirus z Turynu (Nomen)		bA n nTr Baneczer (Boski Baran)

Nineczer postanowił podzielić Egipt na dwa królestwa, które chciał pozostawić dla swoich dwóch synów (lub następców) w nadziei że dwaj władcy lepiej będą sprawować rządy. Papirus Turyński podaje 95 lat panowania. Kamień z Palermo opisuje liczne uroczystości religijne mające miejsce za panowania Nineczera, lata 6-20, a na fragmencie z Kairu dodatkowo przypuszczalnie lata 36-44. Odciski pieczęci znalezione w rejonie rampy Unisa w Sakkarze sugerują miejsce pochówku władcy - grób galeriowy B, należący jednak, w świetle badań J.Ph.Lauera i R.Stadelmanna, do Hotepsechemui.

(imię horusowe)		Hr wng Horus Uneg
(Nebti Name)		nb.ti xt Nebti Chet (Nebti Drzewo)
Tablica z Abydos (Nomen)		wAD-ns Uadżnes
Tablica z Sakkara (Nomen)		wAD-ns Uadżnes

Władca często utożsamiany z następującym po nim Senedż. Jednak umieszczenie imion obu władców na Tablicy z Abydos każe sądzić inaczej. W ogóle okres po panowaniu Nineczera jest jednym z najmniej poznanych w dziejach Egiptu. Thlas jest formą imienia spotykaną u Manethona a wywodzącą się przypuszczalnie wAD-ns na Tablicach z Abydos i Sakkary.

2780 - 2770
2735-2724 (von Beckerath)
2700-2690 (Malek)

Senedż

... ...
... ...
... ...
... ...
snd , sndi _(Aby.13) , snD _{(Sak.7,
Tur.2.23)} , niswt snd , Sethenes _(Man)

Tablica z Abydos (Nomen)		sndi Senedi
Papirus z Turynu Tablica z Sakkara (Nomen)		snD Senedż
(Nomen)		snd Senedż
(Nomen)		nsw snd Nesu Senedż

Papirus Turyński podaje 54 lata panowania. Senedża próbuje się umieszczać z w różnych miejscach na liście królów tej dynastii. I tak, utożsamia się go z Peribsenem bądź z Unegiem lub Sechemibem, przy założeniu że Peribsen i Sechemib to dwie różne postacie. Zdaniem W.Helcka Senedż żył i panował bezpośrednio po Peribsenie, N.Grimal natomiast twierdzi, że obaj żyli współcześnie, choć nie byli tą samą osobą. Miałby więc miejsce podział Egiptu, który wydaje się być bardzo prawdopodobny, choć powszechnie uważa się że doszło do niego dopiero po śmierci Senedża.

2770 - 2762
2690-2682 (Malek)

Sneferka

Hr snfr-kA
... ...
... ...
... ...
... ...

Hr snfr-kA
Horus Sneferka (Ten, który dopełnia Ka)

Być może jeden z władców tej, lub, zdaniem P.Kaplony'ego, poprzedniej dynastii.

2724-2719 (von Beckerath)

Neferkare (Aaka)

... ...
... ...
... ...
... ...
nfr-kA-ra _(Sak.8) , nfr-kA(-ra) , aA-kA_(Tur.2.24) , Nefercheres _(Man)

Władca sytuowany przez niektórych badaczy gdzieś pomiędzy Peribsenem a Chasechemui. Brak zachowanych zabytków pochodzących z czasów Neferkare uniemożliwia dokładne umiejscowienie tego króla. Alan Gardiner stwierdza z całą pewnością że pisarz sporządzający Papirus Turyński napisał Aaka.

Władca sytuowany przez niektórych badaczy gdzieś pomiędzy Peribsenem a Chasechemui. Brak zachowanych zabytków pochodzących z czasów Neferkare uniemożliwia dokładne umiejscowienie tego króla. Pieczęć cylindryczna z imieniem tego władcy nie pochodzi prawdopodobnie z jego czasów. W Epoce Późnej król ten cieszył się dużą popularnością.

Władca uważany przez niektórych badaczy jako przedostatni król dynastii, poprzednik Chasechemui. Zapis imienia, występujący na Tablicy z Sakkara i Papirusie Królewskim z Turynu jest błędną formą powstałą na podstawie wzmianki sporządzonej przez pisarza-kopistę i informującej że pierwotne imię królewskie jest nieczytelne. Papirus Turyński podaje obok okres panowania władcy - 1 rok, 8 miesięcy i 4 dni.

2780 - 2754
2734-2714 (Redford)
2700-2674 (Malek)
2660-2650 Peribsen (Hornung, Krauss, Warburton)
2650-? Sechemib (Hornung, Krauss, Warburton)

Sechemib - Peribsen

Hr sxm-ib , sxm-ib pri-n-mAat
sxm-ib-nbti pri-n-mAat
... ...
... ...
... ...
(stX) pri-ib.sn
pri-ib.sn , / nbti-pri-ib.sn /
... ...
... ...
... ...

(imię horusowe)		Hr sxm-ib Horus Sechemib (Jego Serce Jest Potężne ; On Jest Odważny)
(imię horusowe)		Hr sxm-ib pr-n-mAa.t Horus Sechemib Perenmaat (Jego Serce Jest Potężne; Ten, Który Dla Maat Wychodzi)
(imię Nebti)		nb.ti-sxm-ib pr-n-mAa.t Nebti Sechemib Perenmaat (Jego Serce Jest Potężne; Ten, Który Dla Maat Wychodzi)
(imię setowe)		stX-pr-ib.sn Seth Peribsen (Ten Który Jest Nadzieją Wszystkich Serc [dosłownie: Dom Serca Brata])
(imię Nebti)		nb.ti-pr ib.sn Nebti Peribsen (Nadzieja Wszystkich Serc)
		pr-ib.sn Peribsen (Ten Który Jest Nadzieją Wszystkich Serc [dosłownie: Dom Serca Brata])

Stela Peribsena Fakt zmiany imienia horusowego na setowe za panowania tego władcy jest tak doniosły, że historycy zbudowali wokół niego wiele hipotez. Sądzi się więc, że Peribsen mógł być uzurpatorem, lub że za jego rządów rozegrała się jakaś rewolucja religijna. Niestety brak zabytków z tego okresu uniemożliwia stwierdzenie czegokolwiek pewnego. Istnieje pogląd, mówiący, że Sechemib Pereenmaat i Peribsen to dwaj różni królowie. Jednocześnie niektórzy badacze próbują utożsamiać Sechemiba z Senedżem. Upraszczając nieco ten niezwykle skomplikowany problem można założyć że Sechemib był albo następcą Peribsena, tak chcą W.Helck i N.Grimal, albo mówimy o tej samej postaci, która z jakichś powodów (być może religijnych właśnie) zmieniła swe imię horusowe w trakcie panowania (E.Drioton, J.Vandier, W.Kaiser). Jedno wydaje się być niemal pewne. W tym okresie musiało dojść do decentralizacji władzy i rządów równoległych. Być może kolejny podział na Północ i Południe. Miejsce pochówku - grób P na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos, zawierający jeszcze w chwili odkrycia naczynia miedziane i kamienne. Nie odnaleziono grobowca tego władcy w Sakkara.

Stela Peribsena.

	Ba Hr bA (?) , Hr sA (?) ... ... ... ... ... ... ... ...
	Hr bA (?) Horus Ba
	Hr sA (?) Horus Sa
Być może jeden z władców tej dynastii, możliwe że należałoby go zaliczyć do poprzedniej dynastii lub początków trzeciej. Znaleziono dwa różne sposoby zapisu tego imienia, mogły należeć do różnych królów. Przez niektórych (N.Swelim) utożsamiany z królem Teti (Dżeser-Teti) - III dynastia.

2754 - 2727
2714-2687 (Redford)
2709-2682 (von Beckerath)
2690-2663 (Dodson)
2674-2647 (Malek)
2610-2593 (Hornung, Krauss, Warburton)

Chasechemui ( Chasechem )

Hr[-stX] xai-sxm , xai-sxm wi , xai-sxm wi Htp-nTrwi-im.f
xai-sxm.wi-nbti Htp-nTrwi-im.f , xai-sxm wi-nbti nbw-Ht.s(n)
... ...
... ...
DADAy _(Aby.14) , bby _(Sak.11) , bbti _(Tur.3.3) , Cheneres _(Man)

(imię horusowe)		Hr xa-sxm Horus Chasechem (Potężny Pojawia Się)
(imię Seta i Horusa)		Hr xa-sxm.wi Horus-Set Chasechemui (Dwaj Potężni Pojawiają Się)
(imię Seta i Horusa)		Hr stH xa-sxm.wi nb.wi Htp im=f Horus-Set Chasechemui Hotep Neczerui imef (Dwaj Potężni Pojawiają Się i Dwaj Wszechwładni Są z Nimi w Pokoju)
(imię Nebti)		nb.ti xa-sxm.wi nb.wi Htp im=f Nebti Chasechemui Hotep-Neczerui-imef (Dwaj Potężni Pojawiają Się I Dwaj Wszechwładni Są z Nimi w Pokoju)
(imię Nebti)		nb.ti xa-sxm.wi nbw H.t=sn Nebti Chasechemui Nebu Chetsen (Dwaj Potężni o Złotych Ciałach Pojawiają Się)
Tablica z Abydos (Nomen)		DADAy Dżadżai
Tablica z Sakkara (Nomen)		bby Bebi
Papirus z Turynu (Nomen)		bbty Bebti

Papirus Turyński podaje 27 lat, 2 miesiące i 1 dzień panowania. Władca uważany za zjednoczyciela kraju po rozbiciu w okresie po panowaniu Peribsena. Pokonał zbuntowane nomy Północy i poprzez małżeństwo z północnoegipską księżniczką Nimaathapi ugruntował swą władzę na całym terytorium. Przypuszczalnie był teściem Sanachta i Dżesera, ojcem Initkaes i Hetephernebti. Powszechnie sądzi się, że po zjednoczeniu zmienił imię horusowe na Chasechemui (w liczbie podwójnej). W Hierakonpolis znaleziono dwa posągi króla w postaci siedzącej, oba z inskrypcją opisującą zwycięstwo nad Dolnym Egiptem. Miejsce pochówku - grób V na nekropoli Umm el-Qaab w Abydos.